Τα παιδιά και οι έφηβοι μεγαλώνοντας σε μια κοινωνία που ζητά να ανασυνταχθεί, να οργανωθεί  σε γερά θεμέλια και να βρει την ισορροπία της ξανά, χρειάζονται περισσότερο από ποτέ τη θετική συμβολή του Life Coaching στις ζωές τους. Σαφώς αυτή η πρόταση θα μπορούσε να βρει εφαρμογή και σε άλλες χώρες. Ήδη στατιστικά όπου έχουν εφαρμοστεί  παρόμοια  προγράμματα έχουν παρατηρηθεί θεαματικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τον ορισμό του Whitmore «το Coaching απελευθερώνει το δυναμικό ενός ατόμου, ώστε να μεγιστοποιήσει τις επιδόσεις του συντελώντας στη μάθηση και όχι μόνο στη διδασκαλία». Επίσης σύμφωνα με τον Downey, Coaching «είναι η τέχνη κάποιου που δύναται να διευκολύνει την απόδοση, τη μάθηση και την ανάπτυξη του άλλου». Τέλος, κατά τον Wise «το Coaching ενεργοποιεί τα άτομα να παίρνουν συνειδητές αποφάσεις και τους παρέχει τη δυνατότητα να γίνουν ηγέτες της δικής τους ζωής».

Αναλογιζόμενοι τις παραπάνω ερμηνείες για το Coaching  αρχίζουμε να κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι για τις ζωές των παιδιών και των εφήβων ένα πρόγραμμα Coaching. Και εφόσον μιλάμε για ζωές, θα συνδέσουμε το Life Coaching που ως σκοπό έχει την ευημερία του ατόμου, την επίτευξη των στόχων, τη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων και την καλλιέργεια της δημιουργικότητας με το Coaching για παιδιά και εφήβους. Παρακάτω θα παρουσιαστούν εργαλεία, μεθόδοι και θεωρίες που μπορούμε να αξιοποιήσουμε δουλεύοντας με παιδιά και εφήβους στη διαδικασία του Coaching.

Fairy tales / Storytelling

Το παραμύθι αποτελεί ένα μηχανισμό ταύτισης και συμβολοποίησης της πραγματικότητας από μία απόσταση ασφαλείας. Με τη βοήθειά τους αναγνωρίζουμε πλευρές του εαυτού μας που έχουμε απαρνηθεί ή πεποιθήσεις της ζωής μας που δεν μας ανήκουν και τις ασπαστήκαμε χωρίς  αξιολόγηση. Έρευνες σχετικές με την αντίληψη και την έλξη της προσοχής έχουν δείξει ότι η απόκτηση της πληροφορίας εξαρτάται αρκετά από τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται και έλκει το ενδιαφέρον. (Φιλίππου et al., 2010) Επίσης στην εποχή που διανύουμε χρειάζεται να καταλάβουμε τον εαυτό μας για να ζήσουμε συνειδητά, να καταφέρουμε να βρίσκουμε νόημα στη ζωή μας και να είμαστε ικανοποιημένοι με ό,τι κάνουμε.

Τα παραμύθια και οι ιστορίες αποτελούν κατάλληλα μέσα που μας επιτρέπουν να εμβαθύνουμε σε θέματα όπως οι αξίες, τα συναισθήματα και οι δεξιότητες ζωής. Μια ιστορία για παράδειγμα, είναι αυτή του Χόρχε Μπουκάι ‘Ο Αλυσοδεμένος Ελέφαντας’, στην οποία ο διάσημος Αργεντίνος ψυχίατρος εξηγεί ακόμη και σε πολύ μικρά παιδιά (έχει εκδοθεί και σε παιδικό βιβλίο) το λόγο για τον οποίο υποσεινήδητα ζούμε με συγκεκριμένο τρόπο και τη δυνατότητα να αλλάξουμε τη ζωή μας αρκεί να το επιδιώξουμε.  Σαν τον ελέφαντα  έτσι κι εμείς μένουμε  ακινητοποιημένοι στις  αλυσίδες  της ψυχής μας από την παιδική μας ηλικία.

Αξίες ζωής

Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά και τους εφήβους να ανακαλύψουν όσο πιο νωρίς γίνεται τα φυσικά τους χαρίσματα, τα ταλέντα, τις κλίσεις τους. Προσδιορίζοντας τις προσωπικές τους αξίες θα τους βοηθήσει να καταλάβουν αυτό στο οποίο είναι καλοί. Οτιδήποτε είναι σημαντικό για εμάς μπορούμε να πούμε ότι είναι «αξία».  Αν δε γνωρίζουμε ξεκάθαρα ποιο είναι το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή μας, πώς μπορούμε να έχουμε αυτοπεποίθηση ή την ικανότητα να λαμβάνουμε σωστές αποφάσεις; Δυσκολευόμαστε να πάρουμε αποφάσεις γιατί δεν έχουμε ξεκαθαρίσει μέσα μας τι έχει μεγαλύτερη αξία στην εκάστοτε περίσταση.

Ας θυμηθούμε όμως ότι η λήψη αποφάσεων βασίζεται ουσιαστικά στις ξεκάθαρες αξίες. Ας αναλογιστούμε επίσης πόσο σημαντικό είναι για τα παιδιά να γνωρίζουν από μικρά τις αξίες τους και να χτίζουν τη ζωή τους με πυξίδα αυτές. Τα άτομα που ζουν τη ζωή τους αρμονικά, με ταύτιση θεωρίας και πράξης, έχουν ηρεμία, ισορροπία, δύναμη και αποτελούν παράδειγμα άξιο θαυμασμού.

Οι αξίες μας αποτελούν τη δύναμη που μας καθοδηγεί με συνέπεια στη λήψη των αποφάσεων που καθορίζουν την κατεύθυνση και τον τελικό προορισμό της ζωής μας. Ο μοναδικός τρόπος για να είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι μακροπρόθεσμα είναι να ζήσουμε με τα υψηλότερα ιδανικά μας και οι πράξεις μας να συμφωνούν με αυτό που πιστεύουμε ότι είναι ο ανώτερος σκοπός της ζωής μας. Όταν δεν χρησιμοποιούμε την εσωτερική μας πυξίδα σωστά αισθανόμαστε αδυναμία, απογοήτευση, έλλειψη ικανοποίησης και εκείνη την αίσθηση ότι η ζωή μας θα μπορούσε να ήταν καλύτερη αν κάτι ήταν διαφορετικό. Αντιθέτως όταν ζούμε σύμφωνα με τις αξίες μας, δημιουργούμε μια απίστευτη δύναμη: μια αίσθηση σιγουριάς και εσωτερικής γαλήνης.  Όταν η επαγγελματική και προσωπική μας ζωή ευθυγραμμίζεται με τις αξίες μας, η ενεργητικότητά μας φτάνει στο μέγιστο και αισθανόμαστε ‘ο εαυτός μας’. Έχουμε την τάση να κάνουμε πράξη τις προσωπικές μας αξίες και όταν είμαστε ελεύθεροι να το κάνουμε νιώθουμε απόλυτη ευχαρίστηση και η κούραση μας φαίνεται ελάχιστη.

Η έννοια αξία στο Coaching δεν έχει να κάνει με την έννοια της ηθικής  ( παρόλο που η ηθική μπορεί να είναι η προσωπική αξία κάποιου) αλλά έχει μια πιο ευρεία έννοια η οποία σχετίζεται με αυτό που μας ελκύει στη ζωή. Οι προσωπικές μας αξίες είναι τα ενδιαφέροντά μας και τα στοιχεία εκείνα του χαρακτήρα μας που φαίνεται να μας οδηγούν προς έναν επιθυμητό και ελκυστικό τρόπο ζωής. Για παράδειγμα, μπορεί σε κάποιον άνθρωπο να του άρεσε από παιδί να φτιάχνει πράγματα με τα χέρια του  και ακόμη και όταν μεγάλωσε να του αρέσει . Το να κατασκευάζει λοιπόν μπορεί να είναι μια προσωπική του αξία την οποία εξασκεί φυσικά και τον ευχαριστεί.

Επιπλέον, αξίζει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν προτρεπτικές και αποτρεπτικές αξίες. Προτρεπτικές όπως είναι η αγάπη, η ελευθερία, η αυτογνωσία, η δημιουργικότητα και αποτρεπτικές όπως είναι η απόρριψη, ο θυμός, ο φόβος, η ανασφάλεια. Εκτός από την παραπάνω κατηγοριοποίηση μπορούν να γίνουν και άλλες ομαδοποιήσεις αξιών, βοηθώντας όπως και να έχει τους coachees να γίνουν όσο το δυνατό καλύτεροι για να δημιουργήσουν τη ζωή που επιθυμούν.

Πεποιθήσεις

Με τους εφήβους θα μπορούσαμε να δουλέψουμε και τις πεποιθήσεις. Η λέξη  πεποίθηση προέρχεται από τον παρακείμενο «πέποιθα» του ρήματος «πείθω»  και σημαίνει έχω πειστεί, είμαι βέβαιος για κάτι. Κατά τον Γκάντι « οι πεποιθήσεις μας γίνονται σκέψεις, οι σκέψεις λόγια, τα λόγια πράξεις, οι πράξεις συνήθειες, οι συνήθειες αξίες και οι αξίες μοίρα». Ο Αριστοτέλης επίσης υποστήριξε ότι  «είμαστε αυτό που κάνουμε κατ’ εξακολούθηση».  Οι πεποιθήσεις είναι εξέχουσας σημασίας στο Coaching. Ο Ellis, εκφραστής της Γνωσιακής – Συμπεριφοριστικής  Ψυχολογίας υποστήριζε τα εξής: O άνθρωπος είναι ένα λογικό ον που όταν σκέφτεται λογικά, είναι ευτυχισμένος και επαρκής. Όταν όμως σκέφτεται παράλογα, είναι δυστυχής γιατί οι “παράλογες” σκέψεις δημιουργούν στρες, κατάθλιψη, θυμό και ενοχές.

Οι πεποιθήσεις μας διαμορφώνονται από τις επιρροές και τις εμπειρίες που έχουμε αρχικά από το οικογενειακό μας περιβάλλον κι έπειτα από την κοινωνία, το σχολείο, την εργασία μας, τη θρησκεία, τα Μ.Μ.Ε. Οι πεποιθήσεις μας έχουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή μας. Μπορούν να αποτελέσουν παράγοντα εξέλιξης και δημιουργίας ή παράγοντα στασιμότητας .Το ποιοι είμαστε σήμερα και ποιοι θα γίνουμε μετέπειτα δε διαμορφώνεται ούτε από το περιβάλλον, ούτε από τα γεγονότα που συμβαίνουν, αλλά από τον τρόπο που τα ερμηνεύουμε.

Σύμφωνα με τον Life Coach Δημήτρη Τσέλιο « Όποτε συμβαίνει κάτι στη ζωή μας, ο εγκέφαλός μας κάνει δύο ερωτήσεις: 1) σχετίζεται με πόνο ή με ευχαρίστηση; 2) τι πρέπει να κάνω για να αποφύγω τον πόνο και να αισθανθώ ευχαρίστηση;» Οι απαντήσεις που δίνουμε εξαρτώνται από τις πεποιθήσεις μας. Δεν υπάρχουν κακές και καλές πεποιθήσεις. Υπάρχουν πεποιθήσεις ενδυναμωτικές, που έχουν δηλαδή θετική επίδραση στη ζωή μας και πεποιθήσεις αποδυναμωτικές που έχουν αρνητική επίδραση. Είναι αναγκαίο λοιπόν να εξετάσουμε τις πεποιθήσεις μας και όσες από αυτές είναι αποδυναμωτικές, να τις αντικαταστήσουμε με νέες ενδυναμωτικές. ( Τσέλιος, 2018)

Θα λέγαμε ότι η πραγματικότητά μας είναι η αντανάκλαση των πεποιθήσεών μας. Ό,τι πιστεύουμε μέσα μας, αυτόν τον κόσμο βλέπουμε και προβάλλουμε  έξω μας. Είναι ουσιαστικής σημασίας για τα νέα παιδιά να έχουν την ευκαιρία να εργαστούν πάνω στον τομέα των πεποιθήσεων προκειμένου να αντιληφθούν ποια πεποίθηση είναι δική τους, ποια των γονέων τους ή της κοινωνίας για παράδειγμα, έτσι ώστε να πάρουν τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις για τις ζωές τους. Θα τους βοηθήσει τόσο στην οριοθέτηση και πραγματοποίηση των στόχων τους, όσο και στις επαγγελματικές τους επιλογές, στην αλλαγή συμπεριφορών και στην απόκτηση νέων συνηθειών.

SWOT Analysis

Ένα εργαλείο Coaching ποy μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κυρίως από την εφηβική ηλικία και μετά, είναι η SWOT Analysis. Δημιουργήθηκε από τον καθηγητή του Stanford A. Humphrey και τη συναντάμε στις επιχειρήσεις. Χρησιμοποιείται για τη λήψη αποφάσεων και μελετά τα Ισχυρά Σημεία (Strengths), τα Αδύναμα Σημεία (Weaknesses) καθώς και τις Ευκαιρίες (Opportunities) και  Απειλές (Threats) που προκύπτουν. Το Coaching αξιοποίησε την SWOT και δημιούργησε την Personal SWOT έτσι ώστε να ανακαλύψουν τα άτομα τα δυνατα / αδύναμα σημεία τους όπως και τις ευκαιρίες/ απειλές που προκύπτουν.

Στοχοθεσία

Ενα άλλο σημαντικό εργαλείο στο Coaching για παιδιά και εφήβους είναι και ο προσδιορισμός στόχων. Θεμελιώδης αρχή στο Coaching είναι ότι τους στόχους τους βάζει ο coachee – μαθητής ενώ ο ρόλος του coach είναι καθαρά διευκολυντικός και μη κατευθυντικός. Ο  coach χρειάζεται να δώσει έμφαση στη συγκεκριμενοποίηση των στόχων και να θέσει τις κατάλληλες ερωτήσεις στον coachee. Οι στόχοι που βάζει ο coachee ενδέχεται να αλλάξουν με τον καιρό και αυτό είναι σύνηθες καθώς μπορεί να δείχνει ότι ο coachee ανακαλύπτει πιο βαθιές πτυχές στα πεδία ενδιαφέροντός του.

Οι στόχοι χρειάζεται να είναι SMART. S.M.A.R.T. αποτελεί ακρωνύμιο του:

• Specific (Συγκεκριμένοι)
• Measurable (Μετρήσιμοι)
• Attractive (Ελκυστικοί) or Achievable (Επιτεύξιμοι)
• Realistic (Ρεαλιστικοί) or Relevant (Συναφείς, σχετικοί)
• Time Oriented (Χρονικά Δεσμευτικοί)

Ένα επίσης πολύ ουσιαστικό χαρακτηριστικό της στοχοθεσίας είναι η θετική διατύπωση. Η εστίαση χρειάζεται να γίνεται στο τι επιθυμεί ο coachee και όχι στο τι δεν επιθυμεί. Όπως διατυπώνει ο Whitmore «το να χτίζουμε ποιοτικά χαρακτηριστικά μέσω θετικής πλαισίωσης, είναι πολύ πιο δημιουργικό, αλλά και πιθανότερο να επιτύχει, σε σχέση με το να εξορκίζουμε απλά οτιδήποτε κατηγοριοποιούμε ως αδυναμία».  Για παράδειγμα ένας μαθητής είναι προτιμότερο να αποφύγει να πει ‘δε θέλω να αποτύχω στις εξετάσεις’ αλλά να κάνει τη θετική διατύπωση ‘ θέλω να πετύχω στις εξετάσεις’ και μάλιστα χρησιμοποιώντας το μοντέλο S.M.A.R.T που αναφέρθηκε παραπάνω προκειμένου να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.  Οι στόχοι μπορούν να προκύψουν από μια ανάλυση SWOT.

Αξίζει να  αναφέρουμε πως υπάρχουν μοντέλα Coaching για τη στοχοθεσία. Ο coach αποφασίζει ποιο μοντέλο Coaching θα ακολουθήσει και ποιο ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες, τους στόχους και την υπάρχουσα κατάσταση του coachee. Ένα από τα πιο διαδεδομένα μοντέλα είναι το GROW μοντέλο. Πρώτη φορά μίλησε γι’ αυτό ο John Whitmore, στο βιβλίο του « Coaching for Performance».

Goal: Στόχος

Reality: Πραγματικότητα

Options, Obstacles: Επιλογές, Εμπόδια

Will: Θέληση. Για το γράμμα W υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές ερμηνείες όπως Wrap Up: Συμπεράσματα και Way Forward: Τι θα κάνεις;

Θετική Ψυχολογία

Στους πυλώνες στους οποίους βασίστηκε το Coaching είναι η Θετική Ψυχολογία. « Σύμφωνα με τον πρωτοπόρο της Θετικής Ψυχολογίας, Martin Seligman το Coaching είναι το πρακτικό εργαλείο εφαρμογής του νέου αυτού πεδίου της ψυχολογίας»

Η Θετική Ψυχολογία μελετά επιστημονικά τις δυνάμεις εκείνες που συντελούν στην ευημερία των ανθρώπων και των κοινοτήτων. Ο τομέας αυτός της ψυχολογίας στηρίζεται στην πεποίθηση ότι ο άνθρωπος στοχεύει σε μια ζωή με νόημα και σκοπό, δίνοντας έμφαση στα θετικά του χαρακτηριστικά, με ενίσχυση των εμπειριών της αγάπης, της εργασίας και του παιχνιδιού. Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι στη θετική ψυχολογία, έχουμε να κάνουμε με μια ψυχολογία όπου ο προσανατολισμός της είναι θετικός και ενασχόλησή της είναι η αυθεντική ευτυχία και η ευζωία. Στη θετική ψυχολογία έχουν αναπτυχθεί  τεχνικές οι οποίες αυξάνουν τα επίπεδα ικανοποίησης και ευημερίας.

Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφέρουμε τον πρόδρομο της Θετικής Ψυχολογίας Abraham Maslow, έναν από τους γνωστότερους εκφραστές της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας. Η Ανθρωπιστική Ψυχολογία του Maslow υποστηρίζει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την εγγενή επιθυμία να πραγματοποιήσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους και να φτάσουν στο σημείο της «αυτοπραγμάτωσης». Σύμφωνα με την «πυραμίδα των αναγκών» του Maslow στη βάση – αμέσως μετά τις βιολογικές ανάγκες και τις ανάγκες ασφάλειας- είναι η ανάγκη του ανθρώπου να είναι αγαπητός και σημαντικός για τους γύρω του. Εφόσον ικανοποιηθεί αυτή η ανάγκη ο άνθρωπος προχωράει προς την πνευματική του εξέλιξη και αυτοπραγμάτωση. Οι άνθρωποι τείνουν φυσικά προς την αυτοπραγμάτωση και την αγγίζουν όταν βρίσκονται σε αρμονία με τον κόσμο που τους περιβάλλει και με τον εαυτό τους.

Βιωματικές ασκήσεις

Η άσκηση είναι μια οργανωμένη πρόταση που μπορεί να κάνει ο εμψυχωτής – coach προς τους συμμετέχοντες ομαδικά ή ατομικά. Έχει δομή καθώς είναι μια δράση που λαμβάνει χώρα σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο με  οδηγίες. Αποτελεί μια άμεση εμπειρία  φέρνοντας σε επαφή τον συμμετέχοντα με τον εαυτό του και  με τους άλλους συμμετέχοντες. Το βίωμα εφόσον συμβεί είναι αληθινό. Οι αντιδράσεις του, τα συναισθήματά του και η γνώση που αποκτά είναι γνήσια καθώς προέρχονται από τη δική του εμπλοκή.( Αρχοντάκη et al., 2003)

Οι βιωματικές ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν παιδιά και εφήβους στην απόκτηση των κατάλληλων εργαλείων στα πλαίσια ενός μαθήματος Life Coaching. Όπως αναφέρει και ο Carl Rogers, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας « Έφτασα να πιστεύω ότι στο σχολείο, όπως και στην ψυχοθεραπεία, οι μόνες γνώσεις που μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά ενός ατόμου είναι αυτές που ο ίδιος ανακαλύπτει μόνος του και τις κάνει δικές του». (Αρχοντάκη et al., 2003) Ένα ακόμη απόφθεγμα προερχόμενο από Ιθαγενείς της Αμερικής σχετικά με τη βιωματική μάθηση είναι το παρακάτω: « Αν μου αναφέρεις κάτι, μάλλον θα το ξεχάσω. Αν μου δείξεις κάτι, μπορεί να μην το θυμηθώ. Βάλε με να κάνω κάτι, έτσι θα το καταλάβω». (Σίμου, 2012)

Ένα παράδειγμα βιωματικής άσκησης στην οποία καλλιεργούμε την αυτογνωσία, την έκφραση επιθυμιών καθώς και τη διαδικασία αλλαγής είναι η ακόλουθη.

Ονομάζεται:  ‘Η ζωή μου τώρα – όπως θα την ήθελα’.

Υλικά – μέσα που θα χρειαστούμε: χρωματιστούς μαρκαδόρους, χαρτιά, περιοδικά, ψαλίδια και κόλλα.

Στάδιο πρώτο: Ας φτιάξουμε ένα κολάζ. Πρόκειται να χωρίσουμε ένα χαρτί στη μέση και στη μία πλευρά κολλάμε εικόνες οι οποίες δείχνουν τη ζωή μας την τωρινή χρονική περίοδο. Στην άλλη, εικόνες που δείχνουν πώς  θέλουμε να είναι στο μέλλον.( Θα μπορούσαμε επίσης να συμπληρώσουμε την άσκηση με ζωγραφική και με γραπτά μηνύματα). Παίρνουμε τα υλικά που χρειαζόμαστε και αρχίζουμε.

Στάδιο δεύτερο: Παρουσιάζουμε το έργο μας και κάνουμε συζήτηση γύρω από αυτά. (Αρχοντάκη et al., 2003)

Στις βιωματικές ασκήσεις μπορούμε να προσθέσουμε και τον καθοδηγούμενο οραματισμό.

Δεξιότητες ζωής

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα στην Ελλάδα στοχεύουν κυρίως στη μετάδοση ακαδημαϊκών γνώσεων. Ο άνθρωπος όμως είτε ενήλικας είτε παιδί είναι αναγκαίο να αναπτυχθεί ολόπλευρα. Τα παιδιά πέρα από το γνωστικό πεδίο έχουν ανάγκη για προσωπική ανάπτυξη προκειμένου να αναπτύξουν την ικανότητα να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες στο σχολικό και οικογενειακό τους περιβάλλον. Η Δρ Βίκυ Σίμου (2012) αναφερόμενη στα θετικά αποτελέσματα των προγραμμάτων με σκοπό την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των παιδιών επισημαίνει :

«Αξίζει να αναφερθεί ότι έρευνες που έχουν διεξαχθεί στο εξωτερικό, σε σχολεία που έχουν υιοθετήσει προγράμματα για την ενδυνάμωση της αυτοεκτίμησης των μαθητών τους, σημείωσαν εκπληκτικά αποτελέσματα τα οποία σχετίζονταν τόσο με τη δημιουργία περισσότερων επιθυμητών συνθηκών διδασκαλίας, όσο και με τη μείωση των συγκρούσεων μεταξύ των μαθητών. Σημειώνεται επίσης ότι τα περισσότερα σχολεία που έχουν επιλεγεί ως ‘διακεκριμένα σχολεία’ τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής – ενδεικτικά στην Πολιτεία της Καλιφόρνια το ποσοστό ανέρχεται στο 94% – όσο και στην ευρωπαϊκή ήπειρο έχουν υιοθετήσει προγράμματα για την ανάπτυξη και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των μαθητών τους». ( Σίμου, 2012, σ.199).

Σημαντικό είναι το γεγονός ότι τέτοιες προσπάθειες έχουν γίνει και γίνονται και στη χώρα μας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του προγράμματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης που έλαβε χώρα το 2002-2003 στο 1^ο δημοτικό Σχολείο Νέου Ψυχικού όπου υπεύθυνη ήταν η εκπαιδευτικός κ. Αγάπη Δενδάκη, καθηγήτρια Αγγλικών, η οποία είχε εκπαιδευτεί από την  Δρ Βίκυ Σίμου.             ( Σίμου, 2012). Στην πορεία των χρόνων προέκυψαν σαφώς και άλλες δράσεις . Ένα τρέχων χαρακτηριστικό πρόγραμμα ψυχικής ενδυνάμωσης και ανάδειξης προσωπικών αξιών για παιδιά είναι το ‘ΝΑΙ ΜΠΟΡΩ’ του συγγραφέα Στέφανου Ξενάκη. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε σχολεία της χώρας από εκπαιδευτικούς που νοιάζονται για την προσωπική ανάπτυξη των παιδιών. Αυτό που προσδοκούμε είναι μια εκπαίδευση που δεν ενδιαφέρεται μόνο για τις ακαδημαϊκές γνώσεις αλλά επενδύει στην προσωπική ανάπτυξη, στις συναισθηματικές ανάγκες και στην απόκτηση δεξιοτήτων ζωής (soft skills). Σύμφωνα με τον Maslow «οι θετικές ανθρώπινες σχέσεις και η υψηλή αυτοεκτίμηση αποτελούν τη βάση για κάθε είδους μάθηση. Ο βαθμός της αυτοεκτίμησής μας στηρίζεται στην αυτογνωσία μας και στην αυτογνωσία μας στηρίζεται η ψυχική και συναισθηματική μας υγεία». Τέτοια προγράμματα λοιπόν συμβάλλουν στην ψυχική και συναισθηματική υγεία των νέων. Επιπλέον, ενισχύουν τις νοητικές τους ικανότητες καθώς και το αποτέλεσμα της μάθησης. ( Φιλίππου et al., 2010)

Συμπεράσματα και μελλοντικές προτάσεις

Στο παραπάνω άρθρο παρουσιάστηκαν τρόποι και εργαλεία που μπορούν να φανούν χρήσιμα σε παιδιά και εφήβους προκειμένου να αξιοποιούν τα ταλέντα τους, να ακολουθούν τα όνειρά τους, να θέτουν και να πραγματοποιούν στόχους  μένοντας πιστοί στις αξίες τους, ανεξαρτήτως των εξωτερικών συνθηκών. Επίσης αναφέρθηκε το πώς μπορούν να καλλιεργούν χρήσιμες δεξιότητες ζωής όπως είναι η επίλυση προβλημάτων, η συνεργασία, η αυτοεκτίμηση, η προσωπική ανάπτυξη καθώς και το πώς να εμπνέονται από τεχνικές που επιφέρουν θετικά αποτελέσματα στη ζωή τους.

Όταν συμβάλουμε στην ευημερία και ευτυχία των μικρών μας ηρώων είναι πιο πιθανό να δημιουργηθούν και ευτυχισμένοι ενήλικες μετέπειτα. Όλο αυτό συντελεί στο να οικοδομήσουμε μια πληρέστερη και ουσιαστικά ευτυχισμένη κοινωνία που θα έχει τις βάσεις της σε αυθεντικές αξίες και θα αποτελεί πηγή ευημερίας και έμπνευσης.

Εν κατακλείδι, περισσότεροι ευτυχισμένοι και ικανοποιημένοι άνθρωποι σημαίνει μείωση της βίας, της εγκληματικότητας, των ψυχικών και σωματικών νόσων, ενώ ταυτόχρονα  αυξάνονται τα επίπεδα καλής υγείας, ευτυχίας  και επιτυγχάνεταi ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Το σύνθημά μας είναι ευτυχισμένα παιδιά που οδηγούν σε ευτυχισμένους ενήλικες.

Βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση

Αρχοντάκη  Ζάννα – Φιλίππου  Δάφνη, 205 βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων ψυχοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας, εκπαίδευσης, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2003.

Δεληγεωργίου Ιωάννα, Κυριότερα Μοντέλα Executive Coaching and Mentoring (εκπαιδευτικές σημειώσεις  Life & Executive Coaching), Μητροπολιτικό Κολλέγιο, 2019.

Κυρικάκη Έφη, Νευρογλωσσικός Προγραμματισμός & Θετική Ψυχολογία (εκπαιδευτικές σημειώσεις  Life & Executive Coaching), Μητροπολιτικό Κολλέγιο, 2019.

Παπάνης  Ευστράτιος, Ειρήνη  Καραμπάση και Κατερίνα Μπαλάσα, Εισαγωγή στο Life & Executive Coaching με στοιχεία Συμβουλευτικής (εκπαιδευτικές σημειώσεις Life & Executive Coaching), Μητροπολιτικό Κολλέγιο, 2019.

Σίμου Βίκυ, Μπαμπά μαμά δάσκαλε Αξίζω, Αθήνα, Εκδόσεις Καλέντη, 2012.

Τσέλιος Δημήτριος, Πεποιθήσεις: Δύναμη Εξέλιξης ή Παράγοντας Στασιμότητας (εκπαιδευτικές σημειώσεις Πρόγραμμα Ψυχικής και Κοινοτικής Υγείας), Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 2018.

Φιλίππου Δάφνη – Καραντάνα Πόλα, Ιστορίες για να Ονειρεύεσαι…Παιχνίδια για να μεγαλώνεις…Για εμψύχωση βιωματικών ομάδων προσωπικής ανάπτυξης, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2010.

Φουντά Θεοδώρα, Εισαγωγή στο Coaching. Ιστορικό και Εννοιολογικό Πλαίσιο Coaching (εκπαιδευτικές σημειώσεις  Life & Executive Coaching), Μητροπολιτικό Κολλέγιο, 2019.

Ξενόγλωσση

Goleman Daniel, Η συναισθηματική νοημοσύνη. Γιατί το «EQ» είναι πιο σημαντικό από το «IQ»;, Τόμος Β, Αθήνα, Εκδόσεις Πεδίο, 2015.